Microvasculaire decompressie (MVD)

Overzicht

Microvasculaire decompressie (MVD) is een operatie ter verlichting van abnormale compressie van een hersenzenuw die trigeminusneuralgie, glossopharyngeale neuralgie of hemifaciale spasmen veroorzaakt. MVD houdt in dat de schedel wordt geopend (craniotomie) en een spons wordt ingebracht tussen de zenuw en de slagader die de pijnsignalen veroorzaakt. Medicijnen bieden in eerste instantie vaak verlichting, maar als medicijnen niet meer werken of bijwerkingen veroorzaken, is MVD een optie.

Wat is microvasculaire decompressie (MVD)?

MVD is een chirurgische ingreep om de symptomen (pijn, spiertrekkingen) te verlichten die worden veroorzaakt door beknelling van een zenuw door een slagader of ader. De operatie bestaat uit het openen van de schedel (craniotomie) en het blootleggen van de zenuw aan de basis van de hersenstam om een kleine spons tussen het samenknijpende bloedvat en de zenuw in te brengen. Deze spons isoleert de zenuw van het pulserende effect en de druk van het bloedvat.

Trigeminusneuralgie is een irritatie van de vijfde hersenzenuw die hevige pijn veroorzaakt en meestal één kant van het gezicht treft, gewoonlijk in het voorhoofd, de wang, de kaak of de tanden (Fig. 1). Om trigeminusneuralgie te behandelen wordt een spons geplaatst tussen de nervus trigeminus en de arteria cerebralis superior of een tak van de ader petrosalis. Door de beknelling op te heffen, worden de pijnklachten verlicht.

Figuur 1. Trigeminusneuralgie kan worden veroorzaakt door een slagader of ader die de trigeminuszenuwwortel, die ontspringt in de hersenstam, beknelt.

Wie is kandidaat?

U kunt kandidaat zijn voor MVD als u:

• trigeminusneuralgie die niet goed onder controle is met medicijnen en u wenst minimale tot geen gevoelloosheid in het gezicht die geassocieerd kan worden met andere behandelingen zoals percutane stereotactische radiofrequente rhizotomie (PSR) of glycerolinjectie
• gezichtspijn geïsoleerd in de oftalmologische divisie of in alle drie de trigeminusdivisies
• gezichtspijnrecidief na een eerdere percutane of radiochirurgische procedure

Omdat MVD het gebruik van algehele anesthesie en hersenchirurgie inhoudt, zijn patiënten met andere medische aandoeningen of die in slechte gezondheid verkeren, mogelijk geen kandidaten. MVD is niet succesvol bij de behandeling van aangezichtspijn veroorzaakt door multiple sclerose. Vanwege het lage risico op gehoorverlies is MVD mogelijk niet geschikt voor patiënten die gehoorverlies aan het andere oor hebben.

Wat gebeurt er vóór de operatie?

In de spreekkamer van de arts tekent u toestemmingsformulieren en vult u papierwerk in om de chirurg te informeren over uw medische voorgeschiedenis (d.w.z. allergieën, medicijnen, reacties op de anesthesie, eerdere operaties). Het is mogelijk dat u enkele dagen voor de operatie een pre-operatief onderzoek moet ondergaan (bv. bloedonderzoek, elektrocardiogram, röntgenfoto van de borst). Overleg met uw huisarts over het stoppen met bepaalde medicijnen en zorg ervoor dat u vrij bent voor de operatie.

Stop 7 dagen voor de operatie met het innemen van alle niet-steroïde ontstekingsremmende geneesmiddelen (ibuprofen, naproxen, enz.) en bloedverdunners (Coumadin, aspirine, Plavix, enz.). Stop het gebruik van nicotine en het drinken van alcohol 1 week voor en 2 weken na de operatie om bloedingen en genezingsproblemen te voorkomen.

U kan worden gevraagd om uw huid en haar voor de operatie te wassen met Hibiclens (CHG) of Dial-zeep. Dit doodt bacteriën en vermindert infecties op de operatieplaats. (Vermijd het gebruik van CHG in de ogen, oren, neus of genitale delen.)

Niet eten of drinken na middernacht voor de operatie (tenzij het ziekenhuis u anders vertelt). U mag toegestane geneesmiddelen met een klein slokje water innemen.

Wat gebeurt er tijdens de operatie?

Patiënten worden de ochtend van de ingreep in het ziekenhuis opgenomen. U krijgt een verpleegster aan de lijn die u zal vragen naar uw naam, geboortedatum, welke ingreep u ondergaat en aan welke kant u pijn heeft in uw gezicht. Zij zullen u uitleggen hoe de pre-operatieve procedure verloopt en eventuele vragen met u bespreken. Een anesthesist zal met u praten en de effecten van anesthesie en de risico’s ervan uitleggen.

Er zijn 5 stappen van de procedure. De operatie duurt over het algemeen 2 tot 3 uur.

Stap 1: voorbereiding van de patiënt
In de OK-kamer wordt algehele anesthesie toegediend terwijl u op de operatietafel ligt. Als u eenmaal slaapt, wordt uw lichaam op zijn zij gerold en wordt uw hoofd in een 3-pins schedelbevestigingsapparaat geplaatst, dat aan de tafel wordt bevestigd en uw hoofd tijdens de ingreep op zijn plaats houdt. Vervolgens wordt het gebied achter uw oor met een antisepticum voorbehandeld. Er kan een haarsparende techniek worden gebruikt, waarbij slechts een 1/4-inch breed gebied langs de voorgestelde huidincisie wordt geschoren.

Stap 2: het uitvoeren van een craniectomie
Er wordt een gebogen huidincisie van 3 inch achter het oor gemaakt. De huid en de spieren worden van het bot gelicht en naar achteren gevouwen. Vervolgens wordt met een boor een opening van 1 inch in het achterhoofdsbeen gemaakt (fig. 2). Het bot wordt verwijderd om de beschermende laag van de hersenen, de dura, bloot te leggen. De dura wordt met een chirurgische schaar geopend en teruggevouwen om de hersenen bloot te leggen.

Figuur 2. Er wordt een huidincisie achter het oor gemaakt (stippellijn) en een craniectomie van 1 inch (ononderbroken lijn) in de schedel.

Stap 3: de zenuw blootleggen
Retractors die op de hersenen zijn geplaatst, openen voorzichtig een gang naar de nervus trigeminus bij zijn oorsprong met de hersenstam. De chirurg legt de nervus trigeminus bloot en identificeert een eventueel bloedvat dat een beknelling veroorzaakt (Fig. 3). Het bloedvat en de zenuw worden vaak beperkt door verdikt bindweefsel dat met schaar en mes moet worden losgesneden.

Figuur 3. De superieure cerebellaire slagader kleeft aan de nervus trigeminus, wat compressie en pijnlijke aanvallen van trigeminusneuralgie veroorzaakt.

Stap 4: een spons inbrengen
De chirurg snijdt een teflon spons van de juiste grootte en brengt die tussen de zenuw en het bloedvat in (fig. 4). Soms kleeft een ader aan de zenuw en veroorzaakt hij beknelling. In die gevallen wordt de ader dichtgeschroeid en verplaatst.

Afbeelding 4. Een spons wordt tussen de zenuw en het bloedvat ingebracht waardoor compressie ontstaat.

Stap 5: sluiting
Als de spons op zijn plaats zit, wordt de retractor verwijderd en keren de hersenen terug naar hun natuurlijke positie. De dura wordt gesloten met hechtingen en waterdicht gemaakt met weefseldichtingsproduct. Aangezien de botopening zeer klein is, wordt deze niet vervangen. In plaats daarvan wordt de schedelopening afgedekt door een titanium plaat die met kleine schroefjes wordt vastgezet (fig. 5). De spieren en de huid worden weer aan elkaar gehecht. Over de incisie wordt een zacht klevend verband aangebracht.

Afbeelding 5. Een ronde titanium plaat, vastgezet met schroeven, bedekt de craniectomie die in de schedel is gemaakt.

Wat gebeurt er na de operatie?

Na de operatie wordt u naar de uitslaapkamer gebracht waar uw vitale functies worden gecontroleerd terwijl u ontwaakt uit de narcose. Vervolgens wordt u overgebracht naar de intensive care unit (ICU), waar u ’s nachts goed in de gaten wordt gehouden. Na de operatie kunt u last krijgen van misselijkheid en hoofdpijn; deze symptomen kunnen met medicijnen worden bestreden. Wanneer uw toestand stabiel is, wordt u overgebracht naar een normale kamer waar u uw activiteitenniveau kunt verhogen (zitten in een stoel, lopen). Na 1 tot 2 dagen wordt u uit het ziekenhuis ontslagen en krijgt u ontslaginstructies.

Patiënten die voor de operatie anti-epileptica of pijnmedicatie tegen trigeminusneuralgie gebruiken, worden volgens een schema van de medicatie afgebouwd om het risico op ontwenning en bijwerkingen te verminderen.

Volg de thuiszorginstructies van de chirurg gedurende 2 weken na de operatie of tot uw vervolgafspraak. In het algemeen kunt u het volgende verwachten:

Beperkingen

• Niets zwaarders dan 5 kilo tillen.
• Geen zware activiteiten zoals tuin- en huishoudelijk werk en seks.
• Drink geen alcohol. Het verdunt het bloed en verhoogt het risico op bloedingen. Meng ook geen alcohol met pijnstillers.
• Rook niet en gebruik geen nicotineproducten: vapen, dippen of kauwen. Het kan de genezing vertragen.
• Rijd niet, ga niet terug naar het werk, of vlieg niet totdat uw chirurg zegt dat het OK is.

Incisieverzorging

• U mag de dag na de operatie douchen en uw haar wassen met milde babyshampoo. Was het incisiegebied elke dag voorzichtig met water en zeep. Schrob niet en laat het water niet hard op uw incisie slaan. Dep droog.
• Als Dermabond-huidlijm uw incisie bedekt, mag u niet wrijven of aan de lijm peuteren.
• Dompel of dompel de incisie niet onder in een bad, zwembad of bad. Breng geen lotion/zalf aan op de incisie, ook geen haarstylingsproducten.
• U kunt vreemde geluiden horen (knallen, kraken, rinkelen) in uw hoofd. Dit is normale genezing als lucht en vloeistof reabsorberen.
• Verf uw haar niet gedurende 6 weken. Als u uw haar knipt, wees dan voorzichtig in de buurt van de incisie.

Medicijnen

• Hoofdpijn komt vaak voor na de operatie. U mag acetaminophen (Tylenol) nemen.
• Neem pijnstillers zoals voorgeschreven door uw chirurg. Verminder de hoeveelheid en frequentie naarmate uw pijn afneemt. Als u de pijnstillers niet nodig hebt, neem ze dan niet.
• Narcotica kunnen constipatie veroorzaken. Drink veel water en eet vezelrijk voedsel. Ontlasting verzachters en laxeermiddelen kunnen helpen de darmen te bewegen. Colace, Senokot, Dulcolax en Miralax zijn vrij verkrijgbare opties.
• Anti-seizure medicijnen kunnen worden voorgeschreven. Sommige patiënten krijgen bijwerkingen zoals slaperigheid, evenwichtsproblemen of huiduitslag. Bel het kantoor als een van deze zich voordoen.
• Neem geen ontstekingsremmende pijnstillers (Advil, Aleve), bloedverdunners, of supplementen zonder toestemming van de chirurg.

Activiteit

• Sta op en wandel 5-10 minuten elke 3-4 uur. Verhoog geleidelijk het lopen naarmate u daartoe in staat bent.
• Er kunnen zwellingen en blauwe plekken in het oor of gezicht optreden. Het zal enkele weken duren voordat dit verdwijnt.
• Slaap met uw hoofd omhoog en pas 3-4 keer per dag gedurende 15-20 minuten ijs toe om de pijn en zwelling te helpen verminderen.

Wanneer uw arts bellen

• Koorts boven 101,5º (niet verlicht door Tylenol).
• Tekenen van infectie van de incisie, zoals zich uitbreidende roodheid, afscheiding of gekleurde drainage.
• Toenemende slaperigheid, zwakte van armen/benen, toegenomen hoofdpijn, braken, of ernstige nekpijn die voorkomt dat u uw kin naar de borst brengt.
• Nieuw of verergerend zicht, spraak of verwardheid.
• Zwelling bij de incisie met lekkage van heldere vloeistof uit uw oor of neus.
• Zwelling en gevoeligheid in de kuit van één been.
• Stuipen

Wat zijn de resultaten?

MVD is zeer succesvol bij de behandeling van trigeminusneuralgie (95% effectief) met een relatief laag risico op terugkeer van de pijn (20% binnen 10 jaar). Het grote voordeel van MVD is dat het weinig of geen gevoelloosheid in het gezicht veroorzaakt in vergelijking met percutane stereotactische rhizotomie (PSR).

Wat zijn de risico’s?

Geen enkele operatie is zonder risico’s. Algemene complicaties van elke operatie zijn onder meer bloedingen, infecties, bloedstolsels en reacties op de anesthesie. Specifieke complicaties van een craniotomie kunnen zijn: beroerte, toevallen, afsluiting van de veneuze sinus, zwelling van de hersenen en liquorlekkage. De meest voorkomende complicatie in verband met MVD is zenuwbeschadiging, die varieert afhankelijk van de behandelde zenuw; deze omvat gehoorverlies, dubbel zicht, gevoelloosheid of verlamming van het gezicht, heesheid, moeilijkheden met slikken (dysfagie), en onvast lopen.

Bronnen & links

Als u meer vragen heeft, kunt u contact opnemen met Mayfield Brain & Spine op 800-325-7787 of 513-221-1100.

Afdeling
Afdelinggroepen bieden patiënten en hun familie de gelegenheid om ervaringen uit te wisselen, steun te krijgen en meer te weten te komen over nieuwe behandelingen, pijnbestrijding en medicatie. Neem contact op met de TNA Facial Pain Association op 800-923-3608.

Bronnen

1. Taha JM, Tew JM Jr: Comparison of surgical treatments for trigeminal neuralgia: Reevaluation of radiofrequency rhizotomy. Neurosurgery 38:865-871, 1996.
2. McLaughlin MR, Jannetta PJ, Clyde BL, Subach BR, Comey CH, Resnick DK: Microvasculaire decompressie van craniale zenuwen: Lessons learned na 4400 operaties. J Neurosurgery 90:1-8, 1999.

Links
TNA Facial Pain Association, fpa-support.org

Glossary

craniotomie: opening gemaakt in de schedel.

cerebellum: deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor het evenwicht en de spiercontrole voor beweging.

diplopie: dubbelzien.

dysesthesie: hinderlijk of hinderlijk gevoelloos gevoel.

dura mater: een taaie, vezelachtige, beschermende bekleding van de hersenen.

hemifaciale spasme: een irritatie van de zevende hersenzenuw (nervus facialis) die onwillekeurige samentrekking van de spieren aan één kant van het gezicht veroorzaakt, ook wel bekend als tic convulsif. Kan soms pijn achter het oor en verlies van het gehoor veroorzaken.

zenuw: een zenuw die zijn oorsprong heeft in de hersenen en die gevoel en beweging geeft aan de tong en de keel.

glossopharyngeale neuralgie: een irritatie van de negende hersenzenuw die pijn achter in de keel veroorzaakt.

multipele sclerose: een chronische degeneratieve ziekte van het centrale zenuwstelsel waarbij de myeline (omhulsel) rond de zenuwen is vernietigd.

neuralgie: zenuwpijn.

neurogene keratitis: ontsteking van het hoornvlies.

percutaan: via de huid (bijv. injectie).

rhizotomie: doorsnijden of vernietigen van een groep cellen.

tic douloureux: Frans voor trigeminusneuralgie.

trigeminuszenuw: een zenuw die zijn oorsprong heeft in de hersenen en die het gezicht van gevoel en beweging voorziet. De nervus trigeminus heeft drie divisies: oogzenuw, maxillair en mandibulair.

trigeminusneuralgie: een irritatie van de vijfde hersenzenuw die hevige pijn veroorzaakt en meestal één kant van het gezicht treft, gewoonlijk in het voorhoofd, de wang, de kaak of de tanden.

bijgewerkt > 1.2021
beoordeeld door > George Mandybur, MD en Steven Bailey, MD, Mayfield Clinic, Cincinnati, Ohio