Een van de sociologische concepten die ik altijd interessant heb gevonden in de cursussen die ik heb gevolgd, is sociale stratificatie. In samenlevingen is de toegang van een individu tot rijkdom en inkomen van grote invloed op zijn of haar toegang tot middelen en kansen. Die kansen kunnen verder worden beïnvloed door factoren als ras, geslacht en godsdienst. Degenen met de meeste rijkdom, en dus de meeste kansen, in de Amerikaanse samenleving staan bekend als behorend tot de hogere klasse. Degenen die de minste rijkdom en inkomen hebben, behoren tot de lagere klasse, en er is een middenklasse die tussen deze twee uitersten valt. Binnen dit concept bespreken we ook de sociale mobiliteit van een individu en de inflexibele systemen van stratificatie binnen sommige samenlevingen (zoals die gestructureerd door kaste-systemen).
Sociologische concepten omvatten ook een onderzoek naar de manier waarop mensen samen functioneren in een samenleving. Zo is het gebruikelijk de normen en waarden van een groep te onderzoeken en na te gaan hoe mensen zich binnen die groep dienen te gedragen. Socialisatie wordt vaak bestudeerd als een middel om te bepalen hoe individuen de gedragsverwachtingen van een samenleving aanleren.
Een individu’s sociale rollen en sociale identiteit worden ook vaak bestudeerd. Dit is een onderzoek naar hoe een individu een verscheidenheid aan verwachtingen in zich opneemt die door de samenleving zijn bepaald en zijn gedrag manipuleert om aan die uiteenlopende verwachtingen te voldoen. Zo kan een 40-jarige vrouw zich identificeren met alle volgende sociale rollen: echtgenote, moeder, ingenieur, zuster, dochter, vriendin, gemeenschapsactivist, vrijwilliger en politicus.
Een ander interessant sociologisch concept is het idee van een self-fulfilling prophecy. Dit concept is gebaseerd op de manier waarop samenlevingen individuen een etiket opplakken, soms al op zeer jonge leeftijd. Dit concept stelt dat mensen soms handelen zoals van hen wordt verwacht – zoals bepaald door een etiket – en dat het etiket dus werkelijkheid wordt. Bijvoorbeeld, een kind dat voortdurend het etiket “verlegen” opgeplakt krijgt, kan aarzelen om sociaal actief te zijn, en uiteindelijk zorgt dit gebrek aan interactie ervoor dat het een “verlegen” of teruggetrokken volwassene wordt. Omgekeerd, als een kind voortdurend het etiket “dapper” opgeplakt krijgt, kiest het misschien actief voor handelingen die meer moed vereisen, en door dat gedrag te herhalen groeit het uit tot een zelfverzekerde en dappere volwassene.
Er zijn veel onderwerpen te onderzoeken in de studies over hoe samenlevingen mensen beïnvloeden en hoe mensen hun samenlevingen beïnvloeden.