Halloween to święto obchodzone każdego roku 31 października, a Halloween 2020 odbędzie się w sobotę 31 października. Tradycja wywodzi się ze starożytnego celtyckiego święta Samhain, kiedy to ludzie rozpalali ogniska i nosili kostiumy, aby odpędzić duchy. W VIII wieku papież Grzegorz III wyznaczył 1 listopada jako czas czczenia wszystkich świętych. Wkrótce Dzień Wszystkich Świętych przejął niektóre z tradycji Samhain. Poprzedzający go wieczór znany był jako wigilia Wszystkich Świętych, a później Halloween. Z czasem Halloween przekształciło się w dzień aktywności, takich jak zbieranie cukierków, rzeźbienie lampionów, uroczyste spotkania, noszenie kostiumów i jedzenie smakołyków.
READ MORE: Best Halloween Costume Ideas Inspired by History
Ancient Origins of Halloween
Początki Halloween sięgają starożytnego celtyckiego festiwalu Samhain (wymawiane sow-in). Celtowie, którzy żyli 2000 lat temu, głównie na terenach dzisiejszej Irlandii, Wielkiej Brytanii i północnej Francji, świętowali nowy rok 1 listopada.
Ten dzień oznaczał koniec lata i żniw oraz początek ciemnej, mroźnej zimy, pory roku, która często kojarzyła się ze śmiercią człowieka. Celtowie wierzyli, że w noc poprzedzającą nowy rok granica między światem żywych i umarłych zaciera się. W noc 31 października obchodzili święto Samhain, kiedy to wierzono, że duchy zmarłych powracają na ziemię.
Oprócz powodowania kłopotów i niszczenia upraw, Celtowie uważali, że obecność duchów z innego świata ułatwia druidom, czyli celtyckim kapłanom, przepowiadanie przyszłości. Dla ludu całkowicie zależnego od zmiennego świata przyrody przepowiednie te były ważnym źródłem pocieszenia podczas długiej, ciemnej zimy.
Aby upamiętnić to wydarzenie, druidzi budowali ogromne święte ogniska, przy których gromadzili się ludzie, by spalić plony i zwierzęta jako ofiary dla celtyckich bóstw. Podczas obchodów Celtowie zakładali kostiumy, zwykle składające się z głów i skór zwierząt, i próbowali wróżbić sobie nawzajem.
Kiedy obchody dobiegły końca, od świętego ogniska rozpalali na nowo ogniska, które zgasili wcześniej tego wieczoru, co miało im pomóc w ochronie podczas nadchodzącej zimy.
Do 43 r. n.e. Imperium Rzymskie podbiło większość terytorium Celtów. W ciągu 400 lat panowania nad celtyckimi ziemiami, dwa rzymskie święta zostały połączone z tradycyjnym celtyckim świętem Samhain.
Pierwszym z nich była Feralia, dzień pod koniec października, w którym Rzymianie tradycyjnie upamiętniali odejście zmarłych. Drugim był dzień ku czci Pomony, rzymskiej bogini owoców i drzew. Symbolem Pomony jest jabłko, a włączenie tej uroczystości do Samhain prawdopodobnie wyjaśnia tradycję bobbing for apples, która jest praktykowana dziś w Halloween.
READ MORE: Halloween Costumes That Disguised, Spooked and Thrilled Through the Ages
Dzień Wszystkich Świętych
W dniu 13 maja br, 609 A.D., Papież Bonifacy IV poświęcił Panteon w Rzymie na cześć wszystkich męczenników chrześcijańskich, a w Kościele Zachodnim ustanowiono katolickie święto Wszystkich Męczenników. Papież Grzegorz III rozszerzył później to święto na wszystkich świętych i męczenników, a także przeniósł jego obchody z 13 maja na 1 listopada.
Do IX wieku wpływy chrześcijaństwa rozprzestrzeniły się na ziemie celtyckie, gdzie stopniowo mieszały się z dawnymi obrzędami celtyckimi i wypierały je. W 1000 r. n.e. kościół ustanowił 2 listopada Dniem Zadusznym, dniem ku czci zmarłych. Dziś powszechnie uważa się, że kościół próbował zastąpić celtycki festiwal zmarłych pokrewnym, sankcjonowanym przez kościół świętem.
Dzień Zaduszny obchodzono podobnie jak Samhain, z wielkimi ogniskami, paradami i przebieraniem się w kostiumy świętych, aniołów i diabłów. Obchody Dnia Wszystkich Świętych były również nazywane All-hallows lub All-hallowmas (od Middle English Alholowmesse oznaczającego Dzień Wszystkich Świętych), a noc przed nim, tradycyjna noc Samhain w religii celtyckiej, zaczęła być nazywana All-Hallows Eve i ostatecznie Halloween.
READ MORE: How the Early Catholic Church Christianized Halloween
Halloween Comes to America
Obchody Halloween były bardzo ograniczone w kolonialnej Nowej Anglii z powodu sztywnych protestanckich systemów wierzeń. Halloween było o wiele bardziej powszechne w Maryland i południowych koloniach.
Jak wierzenia i zwyczaje różnych europejskich grup etnicznych i amerykańskich Indian połączyły się, zaczęła wyłaniać się wyraźnie amerykańska wersja Halloween. Pierwsze obchody obejmowały „zabawy”, które były publicznymi imprezami organizowanymi dla uczczenia zbiorów. Sąsiedzi dzielili się historiami o zmarłych, opowiadali sobie nawzajem o swoich losach, tańczyli i śpiewali.
Kolonialne obchody Halloween obejmowały również opowiadanie historii o duchach i wszelkiego rodzaju psoty. W połowie XIX wieku coroczne jesienne uroczystości były powszechne, ale Halloween nie było jeszcze obchodzone wszędzie w kraju.
W drugiej połowie XIX wieku Amerykę zalali nowi imigranci. Ci nowi imigranci, zwłaszcza miliony Irlandczyków uciekających przed irlandzkim głodem ziemniaczanym, pomogli spopularyzować obchody Halloween w całym kraju.
CZYTAJ WIĘCEJ: Potwory w Białym Domu: The Best Presidential Halloween Costumes
istoria Trick-or-Treating
Zapożyczenie z tradycji europejskich, Amerykanie zaczęli przebierać się w kostiumy i chodzić od domu do domu prosząc o jedzenie lub pieniądze, praktyka, która w końcu stała się dzisiejszą tradycją „trick-or-treat”. Młode kobiety wierzyły, że w Halloween mogą poznać imię lub wygląd swojego przyszłego męża, robiąc sztuczki z przędzą, cząstkami jabłek lub lustrami.
READ MORE: How Trick-or-Treating Became a Halloween Tradition
Pod koniec XIX wieku, w Ameryce nastąpił ruch w kierunku przekształcenia Halloween w święto bardziej związane ze społecznością i spotkaniami sąsiedzkimi niż z duchami, psikusami i czarami. Na przełomie wieków, imprezy Halloween zarówno dla dzieci jak i dorosłych stały się najczęstszym sposobem świętowania tego dnia. Imprezy koncentrowały się na grach, potrawach sezonu i odświętnych kostiumach.
Rodzice byli zachęcani przez gazety i liderów społeczności do usunięcia wszystkiego, co „przerażające” lub „groteskowe” z obchodów Halloween. Z powodu tych wysiłków, Halloween straciło większość swoich przesądnych i religijnych podtekstów na początku XX wieku.
Party Halloween
W latach 20-tych i 30-tych, Halloween stało się świeckim, ale skoncentrowanym na społeczności świętem, z paradami i ogólnomiejskimi imprezami Halloween jako główną rozrywką. Pomimo najlepszych starań wielu szkół i społeczności, wandalizm zaczął nękać niektóre obchody w wielu społecznościach w tym czasie.
Do lat 50-tych, przywódcy miast skutecznie ograniczyli wandalizm, a Halloween ewoluowało w święto skierowane głównie do młodzieży. Ze względu na dużą liczbę dzieci w okresie wyżu demograficznego lat pięćdziesiątych, imprezy przeniosły się z centrów miejskich do klas szkolnych lub domów, gdzie łatwiej było je pomieścić.
W latach 1920-1950 odżyła również wielowiekowa praktyka zbierania psikusów. Cukierek albo psikus był stosunkowo niedrogim sposobem dla całej społeczności, aby dzielić się obchodami Halloween. W teorii, rodziny mogły również zapobiec płataniu figli poprzez dostarczanie dzieciom z sąsiedztwa drobnych smakołyków.
W ten sposób narodziła się nowa amerykańska tradycja, która wciąż się rozwija. Dziś Amerykanie wydają około 6 miliardów dolarów rocznie na Halloween, co czyni je drugim największym świętem komercyjnym w kraju po Bożym Narodzeniu.
CZYTAJ WIĘCEJ: The Haunted History of Halloween Candy
Halloween Movies
Mówiąc o sukcesie komercyjnym, przerażające filmy o Halloween mają długą historię bycia hitami kasowymi. Klasyczne filmy o Halloween to między innymi seria „Halloween”, oparta na oryginalnym filmie z 1978 roku w reżyserii Johna Carpentera, z Donaldem Pleasance, Nickiem Castle, Jamie Lee Curtis i Tonym Moranem w rolach głównych. W „Halloween” młody chłopak o imieniu Michael Myers morduje swoją 17-letnią siostrę i trafia do więzienia, by uciec z niego jako nastolatek w noc Halloween i szukać swojego starego domu oraz nowego celu.
Uznawany za klasyczny horror, aż po jego upiorną ścieżkę dźwiękową, zainspirował 11 innych filmów we franczyzie i inne „slashery”, takie jak „Krzyk”, „Koszmar z ulicy Wiązów” i „Piątek 13”. Bezpośredni sequel oryginalnego „Halloween” został wydany w 2018 roku, w którym wystąpili Jamie Lee Curtis i Nick Castle. Bardziej przyjazne rodzinie filmy na Halloween to „Hocus Pocus”, „The Nightmare Before Christmas”, „Beetlejuice” i „It’s the Great Pumpkin, Charlie Brown”.
READ MORE: The Real Stories Behind Classic Horror Movies
Dzień Zaduszny i ciastka zaduszkowe
Amerykańska tradycja Halloween polegająca na zabawie w podchody prawdopodobnie sięga czasów starożytnych.or-treating prawdopodobnie wywodzi się z wczesnych parad z okazji Dnia Zadusznego w Anglii. Podczas tych uroczystości ubodzy mieszkańcy błagali o jedzenie, a rodziny dawały im ciastka zwane „ciastkami z duszą” w zamian za obietnicę modlitwy za zmarłych krewnych rodziny.
Dystrybucja ciastek z duszą była zachęcana przez kościół jako sposób na zastąpienie starożytnej praktyki zostawiania jedzenia i wina dla wędrujących duchów. Praktyka ta, określana jako „going a-souling”, została w końcu przejęta przez dzieci, które odwiedzały domy w swojej okolicy i dostawały piwo, jedzenie i pieniądze.
Tradycja przebierania się w kostiumy na Halloween ma zarówno europejskie, jak i celtyckie korzenie. Setki lat temu zima była czasem niepewnym i przerażającym. Zapasy żywności często się kończyły, a dla wielu ludzi bojących się ciemności, krótkie dni zimy były pełne ciągłych zmartwień.
W Halloween, kiedy wierzono, że duchy wracają do świata ziemskiego, ludzie myśleli, że spotkają duchy, jeśli opuszczą swoje domy. Aby uniknąć rozpoznania przez te duchy, ludzie nosili maski, gdy opuszczali swoje domy po zmroku, aby duchy pomyliły ich z innymi duchami.
W Halloween, aby trzymać duchy z dala od swoich domów, ludzie umieszczali miski z jedzeniem na zewnątrz swoich domów, aby uspokoić duchy i zapobiec ich próbom wejścia.
READ MORE: 8 z Halloween’s Most Hair-Raising Folk Legends
Czarne koty i duchy
Halloween zawsze było świętem wypełnionym tajemnicą, magią i przesądami. Zaczęło się jako celtyckie święto końca lata, podczas którego ludzie czuli się szczególnie blisko zmarłych krewnych i przyjaciół. Dla tych przyjaznych duchów wyznaczali miejsca przy stole, zostawiali smakołyki na progach domów i poboczach dróg oraz zapalali świece, aby pomóc bliskim odnaleźć drogę powrotną do świata duchów.
Dzisiejsze duchy Halloween są często przedstawiane jako bardziej przerażające i złowrogie, a nasze zwyczaje i przesądy są również straszniejsze. Unikamy krzyżowania ścieżek z czarnymi kotami, obawiając się, że mogą one przynieść nam pecha. Ten pomysł ma swoje korzenie w średniowieczu, kiedy wielu ludzi wierzyło, że czarownice unikają wykrycia, zamieniając się w czarne koty.
Z tego samego powodu staramy się nie przechodzić pod drabinami. Przesąd ten mógł pochodzić od starożytnych Egipcjan, którzy wierzyli, że trójkąty są święte (może to mieć również coś wspólnego z faktem, że chodzenie pod pochyloną drabiną jest dość niebezpieczne). A w okolicach Halloween, szczególnie, staramy się unikać rozbijania lusterek, nadeptywania na pęknięcia w jezdni czy rozsypywania soli.
READ MORE: Why Do Witches Fly on Brooms?
Halloween Matchmaking and Lesser-Known Rituals
Ale co z tradycjami i wierzeniami Halloween, o których dzisiejsi trick-or-treaters zapomnieli? Wiele z tych przestarzałych rytuałów skupiało się na przyszłości zamiast na przeszłości i na żywych zamiast na umarłych.
W szczególności wiele z nich miało związek z pomaganiem młodym kobietom w identyfikacji ich przyszłych mężów i upewnianiem ich, że pewnego dnia – przy odrobinie szczęścia, przed następnym Halloween – wyjdą za mąż. W XVIII-wiecznej Irlandii kucharka zajmująca się swataniem mogła zakopać pierścionek w tłuczonych ziemniakach w noc Halloween, mając nadzieję, że przyniesie on prawdziwą miłość temu, kto go znajdzie.
W Szkocji wróżbici zalecali, by młoda kobieta nadawała imię orzechowi laskowemu każdemu ze swoich zalotników, a następnie wrzucała orzechy do kominka. Orzech, który spalił się na popiół, a nie eksplodował, reprezentował przyszłego męża dziewczyny (w niektórych wersjach tej legendy było odwrotnie: orzech, który się spalił, symbolizował miłość, która nie będzie trwała).
Młode kobiety przerzucały sobie skórki od jabłek przez ramię, mając nadzieję, że spadną one na podłogę w kształcie inicjałów ich przyszłych mężów; próbowały poznać swoją przyszłość, wpatrując się w żółtka jaj pływające w misce z wodą i stały przed lustrami w zaciemnionych pokojach, trzymając w rękach świece i szukając przez ramię twarzy swoich mężów.
Inne rytuały były bardziej konkurencyjne. Na niektórych imprezach z okazji Halloween, pierwszy gość, który znalazł zadziora na polowaniu na kasztany, jako pierwszy brał ślub. Na innych, pierwszy, któremu uda się znaleźć jabłko, będzie pierwszym, który przejdzie do ołtarza.
Oczywiście, niezależnie od tego, czy prosimy o romantyczną radę, czy próbujemy uniknąć siedmiu lat pecha, każdy z tych przesądów związanych z Halloween opiera się na dobrej woli tych samych „duchów”, których obecność pierwsi Celtowie odczuwali tak mocno.
