„Nie można oszacować znaczenia, dla przyszłości prawosławia, tłumaczeń słowiańskich.” – apologeta prawosławny Timothy Ware
Gdy książę morawski Ratysław poprosił cesarza bizantyjskiego Michała III o przysłanie na Morawy misjonarzy, „aby wyjaśnili nam prawdy chrześcijańskie w naszym własnym języku”, wysłano właśnie braci Cyryla i Metodego. Już wcześniej cieszyli się oni opinią przenikliwych myślicieli i administratorów. Pod koniec życia byli na dobrej drodze, by stać się najsłynniejszym zespołem misyjnym w historii prawosławia.
Polityka liturgii
Urodzili się jako „Konstantyn” i „Michał”, jako wysoko postawieni oficerowie armii bizantyjskiej, i obaj studiowali w Cesarskiej Szkole w Konstantynopolu. Każdy z nich zrobił udaną karierę: Konstantyn (później Cyryl) jako profesor filozofii w szkole cesarskiej; Michał, najpierw jako namiestnik w Macedonii, a następnie opat klasztoru w Azji Mniejszej (gdzie przyjął imię Metody).
Timeline |
|
|
Alcuin zostaje królewskim doradcą Karola |
|
|
Drugi Sobór Nicejski rozstrzyga kontrowersje wokół ikon |
|
|
Karol Wielki koronowany na Świętego Cesarza Rzymskiego |
|
|
Rodziny Cyryla i Metodego |
|
|
Cyryl i Metody umierają |
|
|
Klasztor w Cluny założony |
W 863r, kiedy rozpoczęli swoją działalność wśród Słowian, zaczęli używać języka słowiańskiego w liturgii. Przetłumaczyli Biblię na język znany później jako staro-cerkiewno-słowiański (lub starobułgarski) i wynaleźli słowiański alfabet oparty na greckich znakach, który w swojej ostatecznej formie cyrylicy jest nadal używany jako alfabet dla wielu języków słowiańskich.
Międzynarodowa polityka wkrótce zawirowała wokół ich małej misji. Niemiecki arcybiskup Salzburga twierdził, że Cyryl i Metody wtargnęli na jego terytorium kościelne. Zazdrosny o Kościół w Rzymie, arcybiskup nalegał, aby w liturgii używano łaciny, a nie języka słowiańskiego.
W 868 r. bracia znaleźli się w Rzymie, tłumacząc się papieżowi Adrianowi II, który stanął po ich stronie i oficjalnie zezwolił na używanie liturgii słowiańskiej. Choć Cyryl zmarł w Rzymie, Metody został odesłany do Słowian jako legat Adriana i arcybiskup Sirmium, prowincji obejmującej całe Morawy.
Gdy władza na Morawach przeszła w nowe ręce, Metody został porzucony przez rząd; oskarżono go o uzurpowanie sobie władzy arcybiskupów katolickich i o „skandaliczne używanie języka słowiańskiego” w liturgii. Został brutalnie potraktowany i uwięziony, uwolniony dopiero dzięki interwencji papieża Jana VIII.
Sukcesy na wygnaniu
Niestety, po śmierci Metodego, papież Szczepan V cofnął wyrok Jana VIII i zakazał używania słowiańskiego w liturgii. Wiching, następca Metodego, wypędził uczniów Cyryla i Metodego na wygnanie.
Wygnanie tylko ułatwiło rozprzestrzenianie się ich dzieła. „Nie sposób oszacować znaczenia, jakie dla przyszłości prawosławia mają słowiańskie przekłady” – powiedział prawosławny apologeta Timothy Ware. Słowiańska liturgia i Biblia dotarły do całej Europy Wschodniej i dały początek bułgarskim i serbskim kościołom prawosławnym (które nadal używają słowiańskiej liturgii). Rosja, która przeszła na prawosławie około sto lat po śmierci Metodego, do dziś używa jego cyrylicy.