SonEdit
W tradycyjnych przekazach historii, Syn Cincinnatusa, Caeso, był otwarcie gwałtownym przeciwnikiem prób plebejuszy wprowadzenia w życie Prawa Terentiliańskiego, które miało na celu skodyfikowanie rzymskiej tradycji prawnej i ograniczenie władzy patrycjuszowskich konsulów. Caeso przewodził bandom, które wypędzały trybunów plebejskich z Forum, zakłócając procedury niezbędne do zatwierdzenia ustawy. W 461 r. p.n.e. został postawiony przed sądem pod zarzutem popełnienia przestępstwa, ale wypuszczono go za wysoką kaucją. Pewien plebejusz Marek Wolscjusz zeznał, że jego brat, słaby z powodu choroby, został powalony i zraniony przez Cezona z taką siłą, że później zmarł. Zamiast stawić czoła oskarżycielom przed sądem, Cezo uciekł do Etrusków. Następnie został zaocznie skazany na śmierć, a jego ojciec poddany ogromnej karze pieniężnej, która zmusiła go do sprzedania większości swoich posiadłości i wycofania się z życia publicznego, by osobiście zajmować się małym gospodarstwem (niektóre relacje mówią, że Cezo zginął wraz z Poplikolą podczas odzyskiwania Kapitolu od Herdoniusa). Współcześni historycy w szczególności odrzucają tę grzywnę jako późniejszy wymysł, wprowadzony w celu wyjaśnienia rzekomego ubóstwa dyktatora i podniesienia jego cnót. Niektórzy odrzucają historię w całości.
Pierwsza dyktaturaEdit
W 458 r. p.n.e., Aequi na wschodzie Rzymu złamali traktat z poprzedniego roku i próbowali odzyskać Tusculum (Frascati). Konsulowie na ten rok – L. Minucjusz Eskwilinus Augurinus i G. Nautius Rutilus wysłali dwie armie, jedną na odsiecz Tusculum, a drugą na ziemie Aequi i ich sabińskich sprzymierzeńców. Po dotarciu do góry Algidus na Wzgórzach Albańskich armia pod wodzą L. Minucjusza Eskwilinusa Augurinusa rozbiła obóz i odpoczęła, zamiast natychmiast zaatakować. Aequi szybko rozstawili się wokół ich pozycji i skutecznie ich oblegli, a tylko pięciu jeźdźców uciekło, by powiedzieć rzymskiemu senatowi, co się stało. Ponieważ armia drugiego konsula nie była w stanie pomóc, senatorowie wpadli w panikę i zezwolili na mianowanie dyktatora. G. Nautius Rutilus lub Horatius Pulvillus mianowali Cincinnatusa na sześciomiesięczną kadencję.
Grupa senatorów została wysłana do Cincinnatusa, aby poinformować go o jego nominacji, zastała go podczas orki na farmie. Zapytał ich: „Czy wszystko w porządku?”, a oni odpowiedzieli, że mają nadzieję, iż „może się to dobrze skończyć zarówno dla niego, jak i dla jego kraju”, prosząc, by przywdział senatorską togę przed wysłuchaniem mandatu senatu. Następnie zawołał swoją żonę Racilię, każąc jej przynieść togę z ich chaty. Gdy był już odpowiednio ubrany, delegacja okrzyknęła go dyktatorem i nakazała przybyć do miasta. Przepłynął Tybr jedną z senackich łodzi, a po powrocie powitali go trzej synowie i większość senatorów. Dano mu kilku liktorów do ochrony i wykonywania jego rozkazów.
Następnego ranka Cincinnatus udał się na Forum i mianował Lucjusza Tarkwitiusza swoim panem konnym. Następnie udał się do zgromadzenia ludu i nakazał każdemu mężczyźnie w wieku wojskowym stawić się na Polu Marsowym (Campus Martius) do końca dnia z dwunastokrotnie większą ilością kolczug niż zwykle. Następnie pomaszerowali na odsiecz armii odciążającej konsula. W bitwie pod górą Algidus użyli swoich kolczug do szybkiego oblężenia oblegających Aequi. Zamiast wyrżnąć ich między dwoma rzymskimi obozami, Cincinnatus przyjął ich błagania o litość i zaoferował amnestię pod warunkiem, że trzej główni przestępcy zostaną straceni, a Gracchus Cloelius i inni ich przywódcy zostaną mu dostarczeni w łańcuchach. Następnie ustawiono „jarzmo” z trzech włóczni, pod którym Aequi musieli przejść na znak poddania, kłaniając się i przyznając do porażki. Cincinnatus następnie rozwiązał swoją armię i wrócił na farmę, porzucając władzę zaledwie piętnaście dni po tym, jak została mu ona przyznana.
Druga dyktaturaEdit
Na nominację swojego brata lub siostrzeńca Tytusa Quinctiusa Capitolinusa Barbatusa, Cincinnatus wyszedł z emerytury na drugą kadencję jako dyktator w 439 r. p.n.e., aby poradzić sobie z obawiającym się spisku bogatego plebejusza Spurius Maelius, aby kupić lojalność biednych i ustanowić siebie jako króla nad Rzymem. Cincinnatus mianował C. Serviliusa Ahalę swoim koniuszym i nakazał mu przyprowadzić przed siebie Spuriusa Maeliusa. On i inni patrycjusze obsadzili Kapitol i inne twierdze wokół miasta. Maelius odepchnął oficera Ahali nożem rzeźnickim i uciekł w tłum. Ahala poprowadził grupę patrycjuszy w tłum i zabił go podczas ucieczki. Po zażegnaniu kryzysu Cincinnatus ponownie zrzekł się swojej funkcji po odsłużeniu 21 dni (Ahala został później postawiony przed sądem za przekroczenie swoich uprawnień i zgodził się na dobrowolne wygnanie). Różne aspekty tej historii wiążą się z wątpliwymi legendami etiologicznymi i może ona nie mieć więcej wspólnego z dyktatorem z 458 r. p.n.e. niż fakt, że konsul na ten rok był członkiem tego samego klanu.
Inne legendyEdit
Cyncynat stał się legendą dla Rzymian. Dwukrotnie otrzymał najwyższą władzę i nie utrzymał jej ani dnia dłużej, niż było to absolutnie konieczne. Konsekwentnie wykazywał się wielką honorowością i uczciwością. Wysoki szacunek, jakim darzyli go późniejsi Rzymianie, rozciąga się czasem na jego rodaków. Jedna z legend z końca jego życia głosi, że Kapitolinus bronił jednego ze swoich synów przed zarzutem niekompetencji wojskowej, pytając przysięgłych, kto pójdzie przekazać wiekowemu Cincinnatusowi wieści w przypadku wyroku skazującego. Syn podobno został uniewinniony, ponieważ ława przysięgłych nie była w stanie zmusić się do złamania serca starca.