MENOPUR jest silnie działającą substancją gonadotropową, mogącą powodować łagodne do ciężkich działania niepożądane i powinien być stosowany wyłącznie przez lekarzy, którzy są dokładnie zaznajomieni z problemami niepłodności i ich leczeniem.
Terapia gonadotropinowa wymaga pewnego zaangażowania czasowego ze strony lekarzy i personelu pomocniczego i wymaga regularnego monitorowania odpowiedzi jajników za pomocą badania ultrasonograficznego, samodzielnie lub w połączeniu z pomiarem stężenia estradiolu w surowicy. Istnieje znaczna zmienność między pacjentkami w zakresie odpowiedzi na podawanie menotropiny, przy czym u niektórych pacjentek odpowiedź na menotropinę jest słaba. Należy stosować najmniejszą skuteczną dawkę w stosunku do celu leczenia.
Pierwsze wstrzyknięcie produktu MENOPUR powinno być wykonane pod bezpośrednim nadzorem lekarza.
Przed rozpoczęciem leczenia należy odpowiednio ocenić niepłodność pary i ocenić ewentualne przeciwwskazania do zajścia w ciążę. W szczególności u pacjentek należy ocenić, czy nie występuje u nich niedoczynność tarczycy, niedobór kory nadnerczy, hiperprolaktynemia oraz guzy przysadki lub podwzgórza, a także zastosować odpowiednie leczenie swoiste.
Pacjentki poddawane stymulacji wzrostu pęcherzyków jajnikowych, zarówno w ramach leczenia niepłodności anowulacyjnej, jak i procedur ART, mogą doświadczyć powiększenia jajników lub rozwoju hiperstymulacji. Przestrzeganie zalecanego dawkowania i schematu podawania produktu MENOPUR oraz staranne monitorowanie terapii zminimalizuje częstość występowania takich zdarzeń. Ostra interpretacja wskaźników rozwoju i dojrzewania pęcherzyków wymaga udziału lekarza doświadczonego w interpretacji odpowiednich badań.
Zespół hiperstymulacji jajników (OHSS)
OHSS jest zdarzeniem medycznym różniącym się od niepowikłanego powiększenia jajników. OHSS jest zespołem, który może objawiać się z rosnącym stopniem nasilenia. Obejmuje on znaczne powiększenie jajników, wysokie stężenie steroidów płciowych w surowicy oraz wzrost przepuszczalności naczyń krwionośnych, co może prowadzić do gromadzenia się płynu w jamach otrzewnej, opłucnej i rzadko w osierdziu.
W przypadku OHSS można zaobserwować następujące objawy: ból brzucha, rozdęcie brzucha, znaczne powiększenie jajników, przyrost masy ciała, duszność, oligurię oraz objawy żołądkowo-jelitowe, w tym nudności, wymioty i biegunkę. Ocena kliniczna może ujawnić hipowolemię, hemokoncentrację, zaburzenia równowagi elektrolitowej, wodobrzusze, hemoperitoneum, wysięki opłucnowe, hydrothorax, ostrą niewydolność płuc i zdarzenia zakrzepowo-zatorowe.
Jeśli stężenie estrogenów w moczu przekracza 540 nmol (150 mikrogramów)/24 godziny lub jeśli stężenie 17 beta-estradiolu w osoczu przekracza 3000 pmol/l (800 pikogramów/ml), lub jeśli występuje jakikolwiek gwałtowny wzrost wartości, istnieje zwiększone ryzyko hiperstymulacji i leczenie produktem MENOPUR powinno być natychmiast przerwane, a ludzka gonadotropina kosmówkowa wstrzymana. Badanie ultrasonograficzne ujawni każdy nadmierny rozwój pęcherzyków jajnikowych i niezamierzoną hiperstymulację.
Ciężka postać OHSS może zagrażać życiu i charakteryzuje się występowaniem dużych torbieli jajników (skłonnych do pęknięcia), ostrych bólów brzucha, wodobrzusza, bardzo często wodonercza i sporadycznie zjawisk zakrzepowo-zatorowych. Inne objawy, które mogą być obserwowane to: rozdęcie brzucha, znaczne powiększenie jajników, przyrost masy ciała, duszność, oliguria i objawy żołądkowo-jelitowe, w tym nudności, wymioty i biegunka. Ocena kliniczna może ujawnić hipowolemię, hemokoncentrację, zaburzenia równowagi elektrolitowej, hemoperitoneum, wysięki opłucnowe i ostrą niewydolność płuc.
Nadmierna odpowiedź jajników na leczenie gonadotropinami rzadko prowadzi do OHSS, chyba że w celu wywołania owulacji podawane jest hCG. Dlatego w przypadku hiperstymulacji jajników rozsądnie jest wstrzymać się z podawaniem hCG i zalecić pacjentce powstrzymanie się od współżycia lub stosowanie metod barierowych przez co najmniej 4 dni. OHSS może szybko postępować (w ciągu 24 godzin do kilku dni) i stać się poważnym zdarzeniem medycznym, dlatego pacjentki powinny być obserwowane przez co najmniej dwa tygodnie po podaniu hCG.
Przestrzeganie zalecanego dawkowania produktu MENOPUR, schematu podawania oraz staranne monitorowanie terapii zminimalizuje częstość występowania hiperstymulacji jajników i ciąży mnogiej (patrz punkty 4.2 i 4.8). Pacjentki poddawane kontrolowanej hiperstymulacji jajników mogą być narażone na zwiększone ryzyko rozwoju hiperstymulacji z powodu nadmiernej odpowiedzi estrogenowej i rozwoju wielu pęcherzyków. W ART, aspiracja wszystkich pęcherzyków przed owulacją może zmniejszyć częstość występowania hiperstymulacji.
OHSS może być bardziej nasilony i bardziej długotrwały, jeśli dojdzie do ciąży. Najczęściej OHSS pojawia się po przerwaniu leczenia hormonalnego i osiąga swoje maksymalne nasilenie po około siedmiu do dziesięciu dniach od zakończenia leczenia. Zazwyczaj OHSS ustępuje samoistnie wraz z pojawieniem się miesiączki.
Jeżeli wystąpi ciężki OHSS, leczenie gonadotropinami należy przerwać, jeżeli nadal trwa, pacjentkę należy hospitalizować i rozpocząć specyficzne leczenie OHSS.
Zespół ten występuje z większą częstością u pacjentek z policystycznymi jajnikami.
Ciąża mnoga
Ciąża mnoga, zwłaszcza wysokiego rzędu, wiąże się ze zwiększonym ryzykiem niekorzystnych wyników matczynych i okołoporodowych.
W przypadku pacjentek poddawanych indukcji owulacji gonadotropinami, częstość występowania ciąż mnogich jest zwiększona w porównaniu z poczęciem naturalnym. Większość poczęć mnogich to ciąże bliźniacze. Aby zminimalizować ryzyko ciąży mnogiej, zaleca się dokładne monitorowanie odpowiedzi jajników.
W przypadku pacjentek poddawanych procedurom ART ryzyko ciąży mnogiej jest związane głównie z liczbą wymienianych zarodków, ich jakością i wiekiem pacjentki.
Pacjentka powinna zostać poinformowana o potencjalnym ryzyku ciąży mnogiej przed rozpoczęciem leczenia.
Marnowanie ciąży
Częstość występowania utraty ciąży w wyniku poronienia lub aborcji jest wyższa u pacjentek poddawanych stymulacji wzrostu pęcherzyków jajnikowych w ramach procedur ART niż w normalnej populacji.
Ciąża pozamaciczna
Kobiety z chorobą jajowodów w wywiadzie są narażone na ryzyko ciąży pozamacicznej, niezależnie od tego, czy ciąża została uzyskana w wyniku spontanicznego poczęcia, czy w wyniku leczenia niepłodności. Częstość występowania ciąży pozamacicznej po IVF wynosi od 2 do 5%, w porównaniu do 1 do 1,5% w populacji ogólnej.
Nowotwory układu rozrodczego
Donoszono o występowaniu nowotworów jajnika i innych nowotworów układu rozrodczego, zarówno łagodnych, jak i złośliwych, u kobiet, które stosowały wiele schematów leczenia niepłodności. Nie ustalono jeszcze, czy leczenie gonadotropinami zwiększa wyjściowe ryzyko tych nowotworów u niepłodnych kobiet.
Wady wrodzone
Powszechność wad wrodzonych po ART może być nieco wyższa niż po spontanicznych poczęciach. Uważa się, że jest to spowodowane różnicami w charakterystyce rodziców (np. wiek matki, charakterystyka nasienia) oraz ciążami mnogimi.
Zdarzenia zakrzepowo-zatorowe
Kobiety z ogólnie uznanymi czynnikami ryzyka wystąpienia zdarzeń zakrzepowo-zatorowych, takimi jak wywiad osobisty lub rodzinny, ciężka otyłość (wskaźnik masy ciała > 30kg/m2) lub trombofilia mogą mieć zwiększone ryzyko wystąpienia żylnych lub tętniczych zdarzeń zakrzepowo-zatorowych, podczas lub po leczeniu gonadotropinami. U tych kobiet należy rozważyć korzyści wynikające z podawania gonadotropin w stosunku do ryzyka. Należy jednak zauważyć, że ciąża sama w sobie również wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zdarzeń zakrzepowo-zatorowych.