Plantar fibromatosis

Definicja

Choroba Ledderhose’a, znana również jako fibromatoza podeszwowa lub Morbus Ledderhose, jest małą, wolno rosnącą zmianą w powierzchownych fibromatozach aponeurozy podeszwowej. Może być opisana jako łagodne fibroblastyczne zaburzenie proliferacyjne, w którym mogą rozwijać się włókniste guzki w obrębie ścięgna podeszwowego, a dokładniej po przyśrodkowej stronie łuku stopy i w okolicy przodostopia.

Objawowa anatomia kliniczna

Powięź podeszwowa, inaczej aponeuroza, jest cienkim pasmem powięzi, które rozciąga się od dolnego brzegu kości piętowej do płytek podeszwowych stawów śródstopno-paliczkowych i podstaw paliczków bliższych.

Zobacz stronę o anatomii stopy, aby uzyskać bardziej szczegółowe wyjaśnienie.

Epidemiologia/Etiologia

Nazwa choroby Ledderhose’a pochodzi od nazwiska niemieckiego chirurga, dr Georga Ledderhose. Po raz pierwszy opisał on to schorzenie w 1894 roku jako nieczęsty, hiperproliferacyjny rozrost ścięgna podeszwowego.
Występuje rzadziej niż choroba dłoni, z częstością występowania 0,23% i zazwyczaj częściej u mężczyzn w średnim wieku (30-50 lat). Badania wykazały, że mimo iż predyspozycje u mężczyzn są większe niż u kobiet, wśród dzieci wydaje się występować predylekcja u kobiet.

Z powodu braku informacji na temat powstawania tego schorzenia, etiologia jest nadal kontrowersyjna. Wydaje się, że ma ona wieloczynnikową etiologię, obejmującą przyczyny wrodzone i urazowe, jak również długotrwałe unieruchomienie, po którym nastąpił uraz. Pacjenci z przykurczami Dupuytrena, cukrzycą, padaczką, alkoholicy z chorobami wątroby i keloidami mają większe ryzyko rozwoju choroby Ledderhose i/lub choroby Peyronie’go.

Charakterystyka/prezentacja kliniczna

Występuje widoczne wybrzuszenie w okolicy podeszwowej stopy, jak również zmniejszona zdolność do zginania stopy. Nie wszyscy pacjenci skarżą się na objawy. Dolegliwości takie jak ból mogą wystąpić po długotrwałym staniu lub chodzeniu, lub gdy guzki te rozrastają się i usztywniają zmienione chorobowo struktury stopy (z powodu braku miejsca) takie jak wiązki nerwowo-naczyniowe, mięśnie czy ścięgna. Skurcze stopy nie są spodziewane, a pacjenci często mają prawidłowe zdjęcia radiologiczne.

Fazy

1. Faza proliferacyjna: Guzkowa proliferacja fibroblastyczna
2. Faza aktywna: Synteza i odkładanie kolagenu
3. Faza dojrzała: Zmniejszona aktywność fibroblastyczna i dojrzewanie kolagenu

.

Diagnoza różnicowa

Pęcherzyki mogą również pojawiać się w różnych lokalizacjach ciała, takich jak:

• Przykurcz Dupuytrena
• Choroba Peyronie
• Opuszka Garroda
• Plantar fasciitis
• Przewlekłe zerwanie powięzi podeszwowej

Postępowanie diagnostyczne

Lesje, rozszerzenie, cechy charakterystyczne, zaangażowane struktury i miejscowe nawroty mogą być zidentyfikowane na następujących skanach:

• Ultrasonografia
• Rezonans magnetyczny: Dobrze odgraniczony od powięzi podeszwowej guzek; niska intensywność sygnału w sekwencjach T1; niska lub średnia intensywność sygnału w sekwencjach T2
• Tomografia komputerowa: Służy do porównania tkanek; identyfikacja masy tkankowej (niespecyficznej) w charakterystycznym obszarze; Tłumienie równe lub wyższe niż w mięśniach szkieletowych

Postępowanie medyczne

Mimo, że powrót do zdrowia za pomocą nieinwazyjnego leczenia jest możliwy, stopień zaawansowania zmiany może wymagać innego podejścia. Najbardziej funkcjonalną operacją wydaje się być duża lub częściowa fasciektomia (w celu uwolnienia napięcia) z lub bez przeszczepów. Można również wykonać chirurgiczne usunięcie guzków.

Radioterapia jest również opcją, ale najczęściej będzie stosowana pooperacyjnie w celu zmniejszenia nawrotów guzków.

Postępowanie fizjoterapeutyczne

Leczenie choroby Ledderhose’a jest takie samo jak leczenie stosowane w rehabilitacji osoby cierpiącej na przykurcz Dupuytrena, z tą różnicą, że w przypadku tej choroby leczenie będzie dotyczyło stopy.

Łagodne przypadki

Leczenie łagodnego przypadku choroby Ledderhose’a i leczenie przed interwencją kliniczną składa się z:

• Masaż z użyciem kremu kortyzonowego
• Delikatne bierne rozciąganie cofniętych struktur
• Ćwiczenia izometryczne prostowników palców
• Elektroterapia
• Elastyczne szyny przedłużające (tu pomocni mogą być również terapeuci zajęciowi) – nie często stosowane
• Łagodzenie objawów poprzez modyfikacje obuwia, wkładki i wkładki ortopedyczne
• Terapia falą uderzeniową: Zmniejszenie bólu i zmiękczenie guzków

Poważne przypadki

W poważnych przypadkach, choroba Ledderhose będzie musiała być najpierw klinicznie wyjaśniona, przed rozpoczęciem leczenia fizjoterapeutycznego.

Faza 1 (dzień 1 – 3)

• Stopa powinna być zabandażowana lub zagipsowana w pozycji funkcjonalnej
• W przypadku zastosowania przeszczepu: Unieruchomienie 10 dni za pomocą szyny uciskowej
  • Mobilizacja rozpocznie się dopiero po uzyskaniu ¾ engraftmentu.

• Głównie faza ta będzie się składać z:
  • Postępowanie przeciwobrzękowe (POLICE/RICE requiem)
  • Mobilizacja palców stóp w opatrunku
  • Jeśli żadne unieruchomienie pooperacyjne nie jest wskazane: Aktywna mobilizacja

Faza 2 (faza gojenia rany, dzień 8 – 15)

• Przedłużona mobilizacja wolnych stawów
• Wiertła krążeniowe
• Masaż blizny
• Drenaż limfatyczny
• Terapia uciskiem pneumatycznym/powietrznym
• Regeneracja stawów i mięśni palców:
  • Powolna bierna mobilizacja poza bólem
  • Aktywna mobilizacja
  • Elastyczny switch gea
  • Rozszerzenie postawy),
  • Laser i ultradźwięki, jeśli wyzwania z będzie gojenie występuje
  • Pasywne rozciąganie toe extensor stopy w plantar flexion

Faza 3

• Circulatory
• Masaż blizny
• Ciepło (gorąca woda lub kąpiel parafinowa) podczas wykonywania ruchów czynnych
• Całkowita regeneracja amplitudy stawowej (poprzez zastosowanie ćwiczeń czynno-biernych o charakterze analitycznym i globalnym oraz rozszerzenie postawy, jeśli jest to konieczne)
• Ćwiczenia bierne i bierne.bierne ćwiczenia i rozszerzenie postawy w razie potrzeby z użyciem dynamicznej ortezy)
• Odzyskanie siły mięśniowej (manualnie i później za pomocą rosnących urządzeń mechano-terapeutycznych)
• Trening funkcjonalny
• Program ćwiczeń domowych:
  • Loki z ręcznika
  • Podnoszenie kulek:
    • Połóż kilka kulek na ziemi obok naczynia lub kubka i poproś pacjenta, aby chwycił kuleczki kontuzjowaną stopą, jedną po drugiej, w celu wrzucenia ich do kubka lub naczynia. Po wykonaniu tego ćwiczenia, to samo ćwiczenie może być wykonane z drugą (nie zranioną) stroną.
  • Rolowanie piłki golfowej:
    • Masuj piłkę stóp, tocząc piłkę golfową pod stopą w ciągu 2 minut.

1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 Murphey MD, Ruble CM, Tyszko SM, Zbojniewicz AM, Potter BK, Miettinen M. Musculoskeletal fibromatoses: radiologic-pathologic correlation. Radiographics 2009;29(7):2143-83.
2. 2.0 2.1 2.2 Knobloch K, Vogt PM. High-energy focussed extracorporeal shockwave therapy reduces pain in plantar fibromatosis (Ledderhose’s disease). BMC research notes 2012;5(1):542.
3. 3.0 3.1 3.2 3.3 Griffith JF, Wong TY, Wong SM, Wong MW, Metreweli C. Sonography of plantar fibromatosis. American Journal of Roentgenology 2002;179(5):1167-72.
4. Prawidłowa diagnoza z Healthgrades. Choroba Ledderhose. Available from http://www.rightdiagnosis.com/l/ledderhose_disease/intro.htm (accessed 22 October 2012).
5. 5.0 5.1 5.2 De Souza DF, Micaelo L, Cuzzi T, Ramos-e-Silva M. Ledderhose disease: an unusual presentation. The Journal of clinical and aesthetic dermatology 2010;3(9):45.
6. 6.0 6.1 6.2 6.3 Walker EA, Petscavage JM, Brian PL, Logie CI, Montini KM, Murphey MD. Imaging features of superficial and deep fibromatoses in the adult population. Sarcoma 2012.
7. Hoeber PB. Nowotwory miękkich tkanek somatycznych i kości. In: Pack GT, Ariel IM. Leczenie nowotworów i chorób pokrewnych. Tom VIII, 1964. s. 8-14.
8. 8.0 8.1 Wikipedia. Plantar Fibromatosis. Available from:http://en.wikipedia.org/wiki/Ledderhose_disease (accessed 22 October 2012).
9. Haedicke GJ, Sturim HS. Plantar fibromatosis: an isolated disease. Plastic and reconstructive surgery 1989;83(2):296-300.
10. 10.0 10.1 10.2 Van der Veer WM, Hamburg SM, de Gast A, Niessen FB. Recurrence of plantar fibromatosis after plantar fasciectomy: single-center long-term results. Plastic and reconstructive surgery 2008;122(2):486-91.
11. Beckmann J, Kalteis T, Baer W, Grifka J, Lerch K. Plantarfibromatose: Therapie mit totaler Plantarfasziektomie. Zentralblatt für Chirurgie. 2004;129(01):53-7.
12. 12.0 12.1 12.2 12.3 12.4 12.5 12.6 Xhardez Y. Vade-mecum de kinésithérapie et de rééducation fonctionnelle (5e édition). Prodim: Paryż, 2002.
13. 13.0 13.1 WebMD. What Exercises Help if You Have a Sprained Ankle? Available from: https://www.webmd.com/pain-management/ankle-sprain-exercises#1 (accessed 23/12/2012).
14. Advanced Patient Education.com. Toe Home Physical Therapy Exercises. Available from:http://www.youtube.com/watch?v=D-n8G_V24uw (accessed 23/12/2012).