Patofizjologia VIVO
Wydalanie żółciowe produktów odpadowych: Eliminacja bilirubiny
Wątroba jest dobrze znana z metabolizowania i wydalania do żółci wielu związków i toksyn, eliminując je w ten sposób (zazwyczaj) z organizmu. Przykłady można znaleźć zarówno wśród cząsteczek endogennych (hormony steroidowe, wapń), jak i egzogennych (wiele antybiotyków i metabolitów leków). Znaczna część tych związków jest wchłaniana ponownie w jelicie cienkim i ostatecznie eliminowana przez nerki.
Jednym z najważniejszych i klinicznie istotnych przykładów eliminacji odpadów przez żółć jest eliminacja bilirubiny. Ponadto mechanizmy związane z eliminacją bilirubiny są podobne do tych stosowanych w przypadku eliminacji wielu leków i toksyn.
Bilirubina jest bezużytecznym i toksycznym produktem rozpadu hemoglobiny, co oznacza również, że jest wytwarzana w dużych ilościach. W czasie, w którym czytasz to zdanie na głos, około 20 milionów Twoich czerwonych krwinek umarło i około 5 kwintylionów (5 x 1015) cząsteczek hemoglobiny potrzebuje utylizacji.
Umarłe, uszkodzone i starzejące się czerwone krwinki są zbierane przez komórki fagocytujące w całym organizmie (w tym komórki Kuppfera w wątrobie) i trawione. Żelazo jest cenne i jest efektywnie przetwarzane. Łańcuchy globiny są białkiem i są katabolizowane, a ich składniki ponownie wykorzystywane. Jednakże hemoglobina zawiera również porfirynę zwaną hemem, która nie może być poddana recyklingowi i musi zostać wyeliminowana. Eliminacja hemu odbywa się w kilku etapach:
- Wewnątrz komórek fagocytarnych hem jest przekształcany w szeregu etapów w wolną bilirubinę, która jest uwalniana do osocza, gdzie jest przenoszona związana z albuminą, która sama jest produktem wydzielniczym wątroby.
- Wolna bilirubina jest usuwana z albuminy i wchłaniana przez – jak się domyślacie – hepatocyty. W hepatocytach, wolna bilirubina jest sprzężona z kwasem glukuronowym lub siarczanem – jest wtedy nazywana bilirubiną sprzężoną.
- Sprzężona bilirubina jest wydzielana do przewodu żółciowego jako część żółci i w ten sposób dostarczana do jelita cienkiego. Bakterie w świetle jelita metabolizują bilirubinę do szeregu innych związków, które są ostatecznie eliminowane z kałem lub, po reabsorpcji, z moczem. Głównym metabolitem bilirubiny w kale jest sterobilina, która nadaje kałowi charakterystyczny brązowy kolor.
Jeśli nadmierne ilości bilirubiny wolnej lub sprzężonej gromadzą się w płynie pozakomórkowym, obserwuje się żółte przebarwienie skóry, twardówek i błon śluzowych – stan ten nazywany jest żółtaczką. Określenie, czy nadmierna ilość bilirubiny jest wolna czy sprzężona, może pomóc w zdiagnozowaniu przyczyny problemu.
Tematy zaawansowane i uzupełniające
- Żółtaczka noworodkowa